Innowacyjność to jeden z wiodących trendów w 2014 roku. Innowacyjność gospodarki to zdolność i motywacja przedsiębiorców do prowadzenia badań naukowych polepszających i rozwijających produkcję, do poszukiwania nowych rozwiązań, pomysłów i koncepcji.
Innowacje prowadzą do tworzenia nowych produktów, do ulepszania technologii, zwiększenia efektywności i tym samym do zwiększenia konkurencyjności gospodarki wobec innych krajów.
Anonsujemy Państwu szkolenia z tego obszaru w formule zamkniętej lub zapraszamy na najbliższe szkolenie otwarte: „Wykorzystanie innowacji i metod twórczego myślenia w zarządzaniu przedsiębiorstwem”, które odbędzie się w Warszawie w dniach 17 - 18 marca 2014 r. zobacz więcej.
Czym jest innowacyjność w zarządzaniu firmą? To wychodzenie poza standard, czyli wzbogacanie przedsiębiorstwa o nowe funkcje rozwojowe, dotyczące kierowania projektami, marketingu, komunikacji oraz kreatywnego działania.
Dlaczego w ogóle warto twórczo myśleć? Jest kilka powodów. Przede wszystkim dlatego, że twórcze myślenie nie jest jeszcze wystarczająco spopularyzowane i tym samym wykorzystywane przez polskie firmy. Także dlatego, że jego zastosowanie nie wymaga specjalistycznej wiedzy oraz skomplikowanego warsztatu, a tym samym jest łatwo dostępne dla małych i średnich przedsiębiorców. Inny powód to możliwość wdrażania innowacji zarówno w obszarze organizacji, zarządzania, marketingu, jak i produkcji. Kolejna przyczyna jest taka, że rozmawiając o innowacjach w Polsce, myślimy przede wszystkim o przynoszą wymierne efekty raczej w postaci infrastruktury niż twórczej myśli.
Z raportów dotyczących poziomu innowacyjności polskich przedsiębiorstw możemy dowiedzieć się, że najważniejsze problemy z wdrażaniem innowacji w Polsce to brak środków finansowych, brak współpracy nauki z biznesem i niskie kwalifikacje pracowników. Z żadnego z raportów nie dowiemy się natomiast, że takim problemem jest także brak umiejętności twórczego myślenia, czy też brak kreatywności wśród przedsiębiorców. Dlaczego tak rzadko się o tym wspomina? Może dlatego, że prowadzący badania do raportów nie wskazał tych problemów w ankiecie, a nieczęsto uczestnicy badań uzupełniają rubrykę „inne problemy (proszę opisać)”? Tak czy inaczej, z poziomem kreatywności polskiego społeczeństwa, zarówno pracowników, jak i pracodawców, nie jest najlepiej.
Jesteśmy mało kreatywni nie dlatego, że brakuje nam środków finansowych, instytucji wspierających innowacje czy odpowiednich regulacji prawnych. Dzieje się tak, bo od przedszkola aż do uniwersytetu, w domu, w szkole i w pracy, wpaja się nam naukę pamięciową, skoncentrowaną na bezrefleksyjnym utrwalaniu często przestarzałej wiedzy. Przez cały okres swojego dojrzewania w społeczeństwie jesteśmy nagradzani za przestrzeganie ustalonego porządku, a jakiekolwiek próby jego twórczego podważania są odrzucane bez jakiejkolwiek dyskusji.
Kreatywne myślenie nie oznacza jednak zgody na chaos. Najwybitniejsi twórcy i wynalazcy wiedzą, że twórcze myślenie, mimo że uzależnione od wyobraźni, jest procesem zorganizowanym i powtarzalnym. Jest procesem multidyscyplinarnym, a zatem umożliwia uczestnictwo przedstawicieli rożnych dziedzin naukowych czy zawodowych – zarówno inżynierów, jak i psychologów.
Przedsiębiorstwa, w odróżnieniu od szkół czy instytucji, mają możliwość organizowania się w dowolny sposób, a tym samym możliwość wdrażania metod inwentycznych, ustalania procedur, szkolenia w pracowników czy wdrażania innowacyjnych rozwiązań. Mamy nadzieję, że wiedza zawarta w tym artykule pozwoli pracownikom odpowiedzialnym za rozwój przedsiębiorstw zapoczątkować przekształcanie ich miejsca pracy w przedsiębiorstwa kreatywne.
Kilka definicji
Jednym z przejawów kreatywności społeczeństwa jest pojawianie się w użyciu nowych słów opisujących nowe zdarzenia czy produkty, nie mieszczące się w dotychczasowym słowniku.
Takimi nowymi słowami w języku polskim są właśnie inwentyka oraz innowatyka.
Inwentyka definiowana jest jako metodyka poszukiwania twórczych rozwiązań zdefiniowanych problemów, pobudzania twórczego myślenia w różnych dziedzinach.
Z kolei innowatyka – to dziedzina wiedzy zajmująca się innowacjami, prawidłowościami związanymi z ich powstawaniem jako produktów twórczego myślenia, stosowaniem i wykorzystaniem a także metodami stymulacji ich tworzenia, sposobami testowania oraz warunkami ich wdrażania i dyfuzji.
Układ nerwowy firmy
Przedsiębiorstwo jest systemem zorganizowanym, wyposażonym w różnorodne funkcje powodujące, że żyje, czyli produkuje, świadczy usługi i dostarcza je konsumentom. Układ nerwowy przedsiębiorstwa to procesy oraz opisujące je procedury, instrukcje oraz regulaminy. To, w jakie funkcje wyposażone jest przedsiębiorstwo decyduje o tym, jak się rozwija.
Przedsiębiorstwo posiadające wyłącznie funkcje w tradycyjnych obszarach (księgowość, kadry, administracja, sprzedaż, produkcja) nie stanie się nigdy przedsiębiorstwem innowacyjnym. Innowacyjność to wychodzenie poza standard, czyli wzbogacanie przedsiębiorstwa o funkcje rozwojowe (zarządzania projektami, marketingu, komunikacji, w tym także kreatywności). Wyposażenie przedsiębiorstwa w funkcje kreatywności, a co za tym idzie przygotowanie odpowiednich procesów i procedur oraz instrukcji, zatrudnienie wykwalifikowanych pracowników oraz wydzielenie do ich dyspozycji zasobów to warunki niezbędne do podnoszenia poziomu konkurencyjności przedsiębiorstwa.
Przebieg procesu twórczego myślenia w przedsiębiorstwie, podobnie jak przebieg procesów określonych jako tradycyjne, powinien mieć charakter cykliczny, tzn. wdrożenie jednego pomysłu powinno inicjować kolejne w tym samym lub innym obszarze działalności przedsiębiorstwa. Jedynie powtarzalność procesów twórczych, wejście w tzw. „podwójną pętlę uczenia się” gwarantuje stały rozwój i wzrost przedsiębiorstwa.
Proces myślenia twórczego różni się od innych procesów stosowanych w przedsiębiorstwie, w tym także od komplementarnego procesu rozwiązywania zadań. Różnice pomiędzy procesami dotyczą przede wszystkim dopuszczenia w procesie myślenia twórczego fazy nie zajmowania się przedmiotem (zadaniem/problemem), uwzględnienia wyobraźni obok wiedzy i doświadczenia jako czynnika twórczego, ale przede wszystkim uznania znaczenia olśnienia – czyli elementu irracjonalnego. Różnice te widać szczególnie dobrze jeżeli zestawimy obydwa procesy:
Etapy twórczego myślenia
Proces myślenia twórczego składa się z kilku etapów. Przechodzenie przez poszczególne etapy wymaga zastosowania odpowiednich metod inwentycznych. Współcześnie w praktyce wykorzystywanych jest co najmniej 60 rożnych metod poszukiwania twórczych rozwiązań. Metody te różnią się od siebie nie tylko organizacją, ale także:
W literaturze opisującej metody inwentyczne znaleźć można szereg rożnego rodzaju klasyfikacji metod inwentycznych, które ułatwiają użytkownikom odpowiedni ich dobór do poszczególnych procesu myślenia twórczego. Najobszerniejszą klasyfikację zaproponował Zbigniew Martyniak w swoim „Wstępie do inwentyki”. Podzielił on metody na cztery obszary odpowiadające etapom procesu twórczego:
Większość metod inwentycznych powstawała i ewoluowała w USA, co powoduje, że mają one bardzo pragmatyczny charakter. Pomimo ich różnorodności można wskazać kilka cech wspólnych dla wszystkich metod inwentycznych:
Spośród dużej liczby metod inwentycznych nie jest łatwo wskazać te, które są najbardziej skuteczne w procesie innowacji. Metody dlatego różnią się od siebie, aby osoby odpowiedzialne za proces myślenia twórczego w przedsiębiorstwach mogły je dobierać w zależności o potrzeb oraz dostępnych warunków. Zatem od umiejętnego dobrania metod na poszczególnych etapach procesu innowacji zależy czy przyniesie on oczekiwany efekt w postaci pomysłów. Każda metoda jest specyficzna, szczególnie w obszarze sposobu definiowania i odnoszenia się do przedmiotu analizy – problemu.
Dla zobrazowania różnic przedstawiamy kilka najpopularniejszych metod:
Organizacja myślenia
Właściwa organizacja procesu myślenia twórczego jest najważniejszym czynnikiem osiągnięcia zamierzonych efektów. Twórcy i praktycy zwracają uwagę w szczególności na następujące aspekty organizacyjne: zespół/grupa, miejsce realizacji sesji, czas, sposób zdefiniowania przedmiotu, przebieg seansu.
Zespół: Większość metod inwentycznych realizowanych jest w zespołach. Praca w zespołach gwarantuje różnorodność i wielość pomysłów. Zespół inwentyczny powinien być multidyscyplinarny oraz różnorodny, tzn. jego członkami powinni być przedstawiciele rożnych dziedzin wiedzy (nauk ścisłych, humanistycznych, przyrodniczych), praktycy (np. pracownicy) i teoretycy (np. naukowcy), laicy i doświadczeni, pracownicy przedsiębiorstwa oraz eksperci zewnętrzni, mężczyźni i kobiety czy przedstawiciele rożnych narodowości oraz ras. Oczywiście do podejścia różnorodności należy podejść z wyczuciem. Jeżeli przedmiotem zmian jest funkcjonowanie komórki organizacyjnej firmy, to takie wyróżniki uczestników, jak narodowość czy płeć nie będą miały znaczenia. Natomiast jeżeli przedmiotem będzie wprowadzenie nowego produktu na rynek globalny, wówczas spojrzenie z punktu widzenie zwyczajów narodowych czy płci będzie bardzo istotne.
Idealny zespół powinien się składać z indywidualności, a członkowie zespołu powinni mieć nie mniej niż 25 i nie więcej niż 40 lat. Nie mniej niż 25, gdyż jest to wiek, po którym człowiek staje się dojrzały, zakończył studia, rozpoczął pracę, założył rodzinę, co oznacza, że zaczyna być osobowością o ugruntowanych poglądach i wiedzy. Nie więcej niż 40 lat, bowiem osoby w tym wieku są już mniej otwarte, spontaniczne, a bardziej zakorzenione w schematach zawodowych oraz społecznych. Oczywiście przyjęty zakres wyznacza tylko ramy, a dopiero przedmiot myślenia twórczego oraz metoda, którą zastosujemy będą determinować, jaką kategorię wiekową uczestników zaangażujemy.
Liczebność zespołów jest rożna w poszczególnych metodach inwentycznych, na przykład w metodzie „burzy mózgów” zespół atakujący problem powinien liczyć 12 członków, a zespół weryfikacji pomysłów 3 członków. Ograniczenie liczebności wynika przede wszystkim z możliwości koordynowania zespołu przez prowadzącego. Uzasadnieniem większej liczebnie grupy na etapie kreatywnym jest potencjalnie większa liczba pomysłów. Odwrotnie mniejsza liczebnie grupa na etapie weryfikacji oznacza większą efektywność w podejmowaniu decyzji w stosunku do ocenianych pomysłów.
Członkowie zespołu powinni cechować się: niezależnością myśli, bogatym myśleniem oraz wytrwałością. Uważa się, że posiadanie w zespole członków o zbyt wysokich kwalifikacjach może utrudnić pracę ze względu na ich zbyt analityczny sposób myślenia. Dużo korzystniejsze jest zapraszanie do współpracy ludzi o mniej specjalistycznej, ale szerokiej wiedzy. Oczywiście nie należy pomijać osób o wysokich kwalifikacjach (ekspertów) w procesie myślenia twórczego, można bowiem konsultować z nimi efekty prac oraz zaangażować ich do weryfikacji pomysłów.
Należy unikać umieszczanie w grupie osób wzajemnie podległych służbowo, gdyż może to wywoływać zachowania konformistyczne wśród osób podległych, obawiających się reakcji przełożonego lub pragnących się mu przypodobać. Nie zawsze też wskazany jest udział w zespole osób, które będą w przyszłości odpowiedzialne za wdrażanie pomysłów, gdyż wiedza o dalszych stadiach procesu może powodować zbyt dużą ostrożność, przeświadczenie o większej istotności własnych pomysłów oraz krytycyzm w stosunku do innych.
Miejsce: Wybór odpowiedniego miejsca ma ogromne znaczenie dla właściwego przeprowadzenia seansu. Przede wszystkim seanse powinny się odbywać poza miejscami, w których uczestnicy przebywają na co dzień (najlepiej organizować je poza biurem, a nawet poza miejscem zamieszkania). Zaleca sie, aby były to miejsce „odizolowane od świata”, tzn. takie, w których nikogo z uczestników nie będą rozpraszać codzienne sprawy życiowe i zawodowe. Miejsca muszą pozwolić na koncentrację wyłącznie na przedmiocie.
Pomieszczenia, w których prowadzone będą seanse powinny być przestronne, odpowiednie do liczebności zespołu. Muszą ułatwiać różne formy komunikacji. Przede wszystkim, uczestnicy powinni byś ustawieni przodem do siebie, a zatem odpada ustawienie krzeseł na wzór szkolny. Ściany pomieszczania, w którym odbywać się będzie seans, powinny być pomalowane żywymi kolorami, wzmacniającymi kreatywność lub co najmniej kolorami neutralnymi.
W zależności od wybranej metody, miejsce przeprowadzania seansu powinno być wyposażone we wszelkie pomocne urządzenia, takie jak rejestrator dźwięku i obrazu, flip chart, ekran oraz rzutnik itd.
Czas: Trudno jest jednoznacznie określić czas trwania seansów. Należy zawsze brać pod uwagę możliwości członków zespołu, praktyka podpowiada jednak, że seans nie powinien trwać dłużej niż godzinę.
Przedmiot: Bardzo istotne znaczenie dla powodzenia procesu innowacji ma właściwe postawienie problemu (może on mieć charakter organizacyjny, procesowy, produktowy itd.) Aby być pewnym, czy problem został dobrze określony, możemy się posłużyć jedną z metod inwentycznych, właściwych dla etapu identyfikacji problemu, na przykład metodą dobrego przykładu. Niewłaściwe określenie problemu może wpłynąć negatywnie na zaangażowanie zespołu w pracę. Kiedy już wybrana została metoda, należy opracować program seansu. Należy pamiętać, aby przedmiot problemu wybrać i zdefiniować jeszcze przed rozpoczęciem seansu oraz aby poinformować o tym problemie z odpowiednim wyprzedzeniem wszystkich uczestników. Jeżeli problem jest skomplikowany, a zespół nie posiada wystarczającego doświadczenia, można przygotować także materiały wprowadzające i przekazać je uczestnikom.
Określenie przedmiotu musi być działaniem świadomym i uwzględniać cel. W zależności od tego co chcemy osiągnąć, przedmiot może zostać określony bardziej lub mniej szczegółowo. Jeżeli zależy nam na zmianie produktu, wówczas możemy sobie pozwolić na szerokie określenie przedmiotu i nie dostarczanie uczestnikom żadnych informacji wprowadzających. Jeżeli natomiast zależy nam na zmianie wyłączne jednego aspektu produktu, to konieczne jest szczegółowe przygotowanie uczestników.
Seans: Zastosowanie każdej z metod wymaga przeprowadzenia prac przygotowujących do seansu. Polegają one na:
Dobrze jest rejestrować seanse, aby po ich zakończeniu sprawdzić czy wszystkie zgłoszone pomysły zostały wychwycone przez prowadzącego. Rejestracja audio lub wideo nie zwalnia prowadzącego z zapisywania pomysłów na tablicach czy kartkach papieru. Takie postępowanie, oprócz oczywistych względów archiwizacyjnych, ma także znaczenie metodyczne. Członkowie zespołu, widząc przez cały czas zgłaszane pomysły, unikają powtórzeń oraz rozbudowują pomysły już zgłoszone.
Duże znaczenie dla utrzymania zadowolenia zespołu ma poinformowanie go o wynikach seansu, przesłanie zebranych pomysłów czy nawet poproszenie o ich indywidualne uzupełnienie.
Choć nie jest to proste, myślenia twórczego można się nauczyć. Nie musi ono oznaczać chaosu i ryzyka dla uporządkowanej dotychczas firmy, bowiem opisane wyżej metody pozwalają na precyzyjne zarządzanie kreatywnością pracowników.
Literatura:
Menedżerskie |
Finansowo-Księgowe |
HR, Kadry i Płace |
Projekty Specjalne |
Szkolenia Zamknięte |
Szkolenia specjalistyczne | Zarządzanie projektami |
||||
O nas: Firma szkoleniowa | Trenerzy | Praca | Kontakt Filmy video: Szkolenia | Referencje |
||||
Na tej stronie wykorzystywane są pliki cookies. |
Znajdziesz nas także na: ![]() ![]() ![]() |
|||
GRUPA EN BLOC © 2018 - Mówcy inspirujący, szkolenia, coaching i consulting |
||||
Platforma: iCMS3 |